Qlobal iqtisadiyyat getdikcə daha çox qarşılıqlı asılılığa söykənir. Pandemiya sonrası dövrdə ticarət axınları bərpa olunsa da, bir çox ölkələr üçün ixrac və idxal həcmi ümumi daxili məhsuldan (ÜDM) belə artıq olub. Bu, həmin ölkələrin daxili istehsal gücündən çox xarici bazarlardan asılı vəziyyətə düşdüyünü göstərir.

Valyuta.az xəbər verir ki, GeoStats Game və Dünya Bankının açıq məlumat bazası (World Bank Open Data) əsasında aparılan yeni araşdırma 2025-ci ilin ən çox ticarətdən asılı ölkələrinin siyahısını açıqlayıb.

Siyahıya kimlər liderlik edir?

Araşdırmaya görə, Lüksemburq dünyanın ən çox ticarətdən asılı ölkəsi olub. Ölkənin ixracının ÜDM-də payı 212,53% təşkil edib, bu isə iqtisadiyyatının iki dəfədən çoxunu ixracın formalaşdırdığını göstərir.

İkinci yerdə San-Marino (197,41%), üçüncü yerdə isə Sinqapur (174,30%) qərarlaşıb. Hər üç ölkə kiçik əraziyə malik olsa da, qlobal ticarət mərkəzinə çevrilmək strategiyası ilə fərqlənir.

Kiçik Avropa ölkələrinin böyük uğuru

Avropada yerləşən Malta (122,77%), İrlandiya (135,06%) və Niderland (88,54%) da ilk onluğa daxil olub.

İrlandiya texnologiya və əczaçılıq məhsullarının ixracı sayəsində Avropa İttifaqında ən dinamik ticarət iqtisadiyyatına çevrilib.

Niderland isə Rotterdam limanı ilə Avropanın ən iri logistika və tranzit mərkəzi kimi çıxış edir.

Slovakiya (91,95%) avtomobil sənayesi və Avropa bazarına inteqrasiyası sayəsində yüksək ixrac göstəriciləri ilə fərqlənir.

Asiya və Yaxın Şərqin ticarət liderləri

Cibuti (169,11%) və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (108,61%) kimi ölkələr coğrafi mövqelərindən maksimum istifadə edərək qlobal tranzit və re-eksport mərkəzləri kimi tanınıb.

Cibuti, Asiya ilə Afrika arasında Qırmızı dənizin girişində yerləşərək regionun əsas yük qapısına çevrilib.

BƏƏ, xüsusilə Dubay, qısa zamanda “Yaxın Şərqin Sinqapuru” adını qazanıb.

Ticarətə yüksək asılılıq – həm fürsət, həm risk

Ekspertlər bildirirlər ki, yüksək ticarət asılılığı ölkələrə böyük gəlir və qlobal inteqrasiya imkanı yaratsa da, bu, eyni zamanda xarici risklərə qarşı həssaslıq da deməkdir.
Məsələn, pandemiya dövründə və ya beynəlxalq siyasi gərginliklər zamanı bu ölkələr təchizat zəncirindəki pozulmalardan daha çox zərər görür.