Amerika Gemologiya İnstitutu (GIA) nəzarətində fəaliyyət göstərən Botsvana laboratoriyasının mütəxəssisləri yaxınlarda iki fərqli rəng zonası olan - yarımçəhrayı və rəngsiz - xüsusi bir almazı araşdırıblar.

Valyuta.az xəbər verir ki, bu barədə "Live Science" yazıb.

Çəhrayı almazlar inanılmaz dərəcədə nadirdir və onların necə əmələ gəldiyi hələ də tam aydın deyil. Almazlar Yer səthindən 160 kilometrdən çox dərinlikdə, planetimizin mantiya qatında yaranır. Son dərəcə yüksək temperatur və təzyiq karbon atomlarını sıx kristal torluğa bağlayır və bu quruluş vulkanizm vasitəsilə sürətlə səthə çıxa bilər, bizə isə emal olunmamış almazlar verir.

Almazlar bəzən kristal torluğa daxil olan qarışıqlardan rəng alır, amma bu çox nadir hallarda baş verir, çünki çox az element mineralların quruluşuna nüfuz edə bilir. Digər yol – adətən yaşıl rəngli çalarlar əmələ gətirir – radiasiyadır; ətrafda uran kimi elementlər olduqda karbon atomlarını “oğurlayaraq” mineralların quruluşunda boşluqlar yarada bilər.

Amma çəhrayı almazlar struktural deformasiya nəticəsində yaranır, yəni torluqları geoloji proseslər səbəbindən əyilib və ya sıxılıb. Çəhrayı rəngin əmələ gəlməsi üçün temperatur və təzyiq ideal olmalıdır, çünki həddindən artıq deformasiya almazları qəhvəyi edir.

GIA məlumatına görə, almaz iki fərqli rəng zonasına malik ola bilər, amma iki mərhələdə formalaşmalıdır. Əvvəlcə çəhrayı yarım hissə yığılır və deformasiyaya uğrayır; sonra rəngsiz yarım hissə inkişaf edir və onun torluğu temperatur və təzyiqdən təsirlənmədən qalır.

Botsvanada tapılan bu almaz çəhrayı və rəngsiz hissələrin birləşdiyi ilk təbii almaz deyil. Lakin GIA mütəxəssisləri bildiriblər ki, əvvəllər araşdırdıqları belə almazlar çox daha kiçik olub, çəkisi 2 karatdan (0,4 q) çox olmayıb.

Yeni tapıntı Botsvanadakı Karove mədənində aşkar edilib, burada əvvəllər də digər təəccüblü almazlar çıxarılıb. Məsələn, burada tapılan ikinci ən böyük emal olunmamış almaz - 2488 karat (0,5 kq) çəkidə nəhəng daş - “Motsvedi” adını alıb. Həmçinin 62 karat (12,4 q) çəkidə çəhrayı “Boytumelo” almazı da burada aşkarlanıb.